Bachelorstudenten die meer willen en kunnen, kunnen zich halverwege hun eerste of aan het begin van hun tweede studiejaar aanmelden voor het Honours College (HC). Dit is een extracurriculair programma van (minimaal) 30 EC dat studenten tot het einde van hun bacheloropleiding volgen. Elke faculteit biedt een HC-traject aan. Studenten kunnen zowel het traject van hun eigen faculteit kiezen als dat van de meeste andere faculteiten. In 2022 stroomden 491 tweedejaars studenten definitief in en wisten 326 studenten uit eerdere cohorten hun traject succesvol af te ronden. De afgelopen vijf jaren schommelde het aantal Honours College deelnemers ten opzichte van het totaal aantal tweedejaars her-inschrijvers in de reguliere bacheloropleidingen (zonder LUC) tussen de 9,9 en 11,2%. Met 10,5% valt het percentage Honours College deelnemers in 2022 midden in deze range.
Het aantal studenten dat in 2022 hun Honours College certificaat behaalde (326) lag ongeveer op hetzelfde niveau als de twee jaren hiervoor (331 in 2021, 323 in 2020). In 2022 vroegen 68 studenten uitstel van de nominaliteitseis aan. Dit zijn er tien meer dan in 2021. Redenen voor het verzoek waren persoonlijke omstandigheden, waaronder corona-gerelateerde omstandigheden, en/of aanvullende extracurriculaire activiteiten. Op drie na zijn alle verzoeken gehonoreerd.
De jaarlijkse Honours College trajectevaluatie, die begin 2022 is afgenomen, is met name door studenten van het traject Science & Society ingevuld (47% van de respondenten). Het totaal oordeel over het Honours College is gemiddeld een 7.2. Dat is lager dan in voorgaande jaren. Waarschijnlijk is dit toch een effect van de lange periode van online onderwijs waar de geënquêteerden op terugkeken. Studenten beoordelen hun eigen inzet met een 7.7. Het is duidelijk dat het HC veel meer interdisciplinair is dan reguliere studies (4.1 op een schaal van 5), en dat het programma vooral stimuleert tot inhoudelijke verbreding (4.2). Ook vinden studenten dat er voldoende keuzemogelijkheden zijn en ze waarderen de ruime mogelijkheden voor het ontwikkelen van vaardigheden.
In het HC is veel aandacht voor het aanleren van vaardigheden. De twee vaardigheden die volgens de studenten het meest worden getraind zijn samenwerken en mondeling communiceren. Overige vaardigheden die in de trajecten veel aan bod komen zijn presenteren, reflecteren, maatschappelijk bewustzijn, oplossingen genereren en projectmatig werken. Op de vraag “welke persoonlijke of academisch vaardigheid had je (meer) terug willen zien in het honoursonderwijs” werden netwerken en leiderschap het vaakst genoemd.
De Honours Academy heeft geparticipeerd in het universitaire project Vaardigheden. Dit project heeft geresulteerd in een universiteitsbreed kader van 13 kernvaardigheden waar iedere Leidse student mee in aanraking zou moeten komen. De Honours Academy zal betrokken blijven bij de implementatie hiervan.
Een mooi voorbeeld van bijzondere vaardigheden die kunnen worden aangeleerd in het honoursonderwijs is het vak International Relations: Negotiation and Diplomacy van het HC traject Governance and Global Affairs. Hierin leren studenten de ins en outs van diplomatieke onderhandelingen.
Het Honours College is in grote mate gericht op het verkrijgen van inzicht in complexe maatschappelijke vraagstukken. Experts ‘van buiten’ vergroten de kennis van studenten. Door in interdisciplinaire groepen te werken aan een praktijkopdracht doen studenten waardevolle vaardigheden op en kunnen zij daadwerkelijk impact maken.
Tijdens de conferentie van het HC-traject Science & Society presenteren studenten TED Talks over een maatschappelijk probleem dat hen aan het hart gaat. ‘Alles wat ze geleerd hebben komt hierin samen.’ Leren hoe je complexe maatschappelijke problemen interdisciplinair kunt aanpakken begint in dit traject al in het eerste jaar. Studenten reflecteerden op hun persoonlijke beweegredenen, passies en kwaliteiten en kregen colleges van verschillende experts over grote maatschappelijke problemen. Vervolgens gingen ze zelf aan de slag en ontwikkelden interventieplannen in kleine denktanks.
In de zomerschool Biodiversiteit in de stad van het traject Beta & Life Science onderzochten studenten hoe de Hortus botanicus zich het beste in kan zetten voor de stadsnatuur. De eerstejaarsstudenten van dit traject stonden in hun afsluitende Science Skills Lab-conferentie stil bij de maatschappelijke impact van technische ontwikkelingen door zich niet alleen af te vragen wat er technisch in de toekomst allemaal kan, maar ook of we dat vanwege ethische aspecten wel willen.
De ontwikkeling van maatschappijgericht, projectmatig bachelorhonoursonderwijs heeft zich verder voortgezet in de pilot met Impact Challenges, waaraan zowel bachelor- als masterstudenten konden deelnemen. Lees hierover meer in het hoofdstuk over honoursonderwijs voor masterstudenten.
Al deze initiatieven bieden studenten de mogelijkheid om op een concrete manier aan maatschappelijke vraagstukken te werken en daarbij belangrijke vaardigheden te ontwikkelen. Door ook projectmatig onderwijs naast het bestaande Honours College aan te bieden, krijgen meer studenten de mogelijkheid om hun talenten te ontwikkelen en te profiteren van honoursonderwijs.
In de wervings- en selectieprocedures van het Honours College wordt er specifiek op gelet om eventuele drempels voor bepaalde groepen studenten zo veel mogelijk weg te nemen zodat iedere student die de capaciteit en motivatie heeft, zich uitgenodigd voelt om zich aan te melden. Studentambassadeurs met verschillende achtergronden vormen rolmodellen. Het gebruik van een motivatieformulier i.p.v. een motivatiebrief en CV bij aanmelding vergroot de toegankelijkheid voor studenten die het opstellen van dergelijke documenten niet van huis uit hebben meegekregen.
Inhoudelijk is er ook aandacht voor het onderwerp diversiteit en inclusie. Een mooi voorbeeld is het honoursvak Adults and children in a polarising world van het HC traject Science & Society waarin studenten de confrontatie aangaan met hun eigen vooroordelen door het interviewen van verschillende personen. De Bachelor Honours Class Ritual Art and Cultural Heritage of Insular Southeast Asia leert studenten een fundamentele les: “Wij verschillen niet zoveel van de mensen aan de andere kant van de wereld.”
Het traject Archaeology & Society heeft in 2022 een vernieuwingsimpuls gekregen. Het overkoepelende thema van het vernieuwde traject is de interactie tussen archeologie en de samenleving. Daarbij wordt de brede en diverse output van de discipline als grondslag genomen waarbij technisch-wetenschappelijke analyse, historische cultuurstudies, digitale innovaties en erfgoed, politiek en beleid samenkomen. Het belang van archeologisch onderzoek is hierbij direct gekoppeld aan huidige onderwerpen uit het wereldnieuws zoals klimaat, urbanisatie en de impact van koloniaal onderzoek. Studenten waarderen deze interdisciplinaire aanpak: de belangstelling voor het HC-traject door studenten van andere faculteiten is toegenomen en de nieuwe assignments hebben dit jaar al tot verrassende output geleid van studenten. Zo heeft een honoursstudent digitale tekeningen gemaakt voor een archeologisch project over rotstekeningen uit de Himalaya, welke vervolgens tentoon werden gesteld in het Rijksmuseum van Oudheden. Een andere student maakte een op social media veel bekeken documentaire over een Romeinse keizer in Katwijk.
De samenwerking met de TU Delft en de Erasmus Universiteit Rotterdam is in 2022 uitgebreid. Deelnemers uit alle trajecten van het Honours College zijn in de gelegenheid gesteld om deel te nemen aan vakken uit het Delftse honoursaanbod. Zes studenten hebben van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. Daarmee is de uitwisseling iets meer in balans; Delftse honoursstudenten participeren namelijk al langer in Leidse Bachelor Honours Classes.
In november 2022 zijn 35 studenten afkomstig van de drie partneruniversiteiten begonnen aan het nieuwe LDE Honours Programme Sustainability. Leidse, Delftse en Rotterdamse docenten die zijn verbonden aan het LDE Center for Sustainability hebben dit eenjarige programma (15 EC) met elkaar ontwikkeld en verzorgen gezamenlijk het onderwijs. Zie hieronder meer informatie over dit nieuwe programma.
Na twee jaren waarin dit door een lockdown niet mogelijk was, kon de uitreiking van de certificaten in november 2022 weer feestelijk worden gevierd. 326 studenten namen hun welverdiende certificaat in ontvangst.
Om studenten te werven wordt ieder jaar een Informatiemarkt georganiseerd. Het is gebleken dat de online versie hiervan een veel groter bereik heeft dan een fysieke markt op de Oude Sterrewacht. De online versie wordt dan ook behouden.
Op initiatief van studenten vond in 2022 de eerste Honours College Conferentie plaats. De verscheidenheid aan onderwerpen liet goed zien dat studenten in het honoursonderwijs de gelegenheid krijgen om buiten de gebaande paden van de eigen studie te gaan. Ook sloten enkele HC-trajecten het jaar af met een inhoudelijke conferentie waarin studenten hun uiteenlopende onderzoeken presenteren zoals tijdens het Humanities filmfestival.
Als onderdeel van het Honours College volgen alle deelnemers verplicht een interdisciplinaire Bachelor Honours Class van 5 EC. De belangstelling voor Bachelor Honours Classes was in 2021-2022 bijna net zo hoog als vorig jaar. Er waren 918 aanmeldingen (vorig jaar 925), tegenover gemiddeld 738 aanmeldingen in de drie jaren daarvoor.
In 2021-2022 werden er 44 Bachelor Honours Classes georganiseerd. Anticiperend op de verhoogde belangstelling voor Bachelor Honours Classes waren dit er meer dan in voorgaande jaren. Hierdoor konden in totaal 850 studenten worden geplaatst, 763 van hen startten daadwerkelijk.
In 2021-2022 werd in totaal 728 keer een class afgerond, dat is 125 studenten meer dan in 2020-2021 (603 afgeronde classes) en ook veel meer dan het gemiddelde over de drie jaren daarvoor (468). Het succespercentage (aantal studenten dat een class succesvol afrondde t.o.v. het aantal dat startte) lag in 2021-2022 op 95,4%. Dat is een zeer goed resultaat. De Bachelor Honours Classes staan ook open voor gemotiveerde studenten uit het reguliere onderwijs. In dit academisch jaar hebben 100 niet-HC-studenten een certificaat ontvangen voor het succesvol afronden van een Bachelor Honours Class.
De classes werden goed geëvalueerd door studenten; gemiddeld een score van 8,1/10 als totaaloordeel over de class (hetzelfde oordeel als vorig jaar) en een 4,6/5 in reactie op de vraag of de Honours Class een waardevolle toevoeging is aan het HC-traject (een stijging van 0,1 punt ten opzichte van vorig jaar). De respons onder studenten lag met 72,9% een stuk hoger dan vorig jaar (49,6%). Het merendeel van de evaluaties is op papier afgenomen, meestal gecombineerd met een link naar het online evaluatieformulier voor studenten die niet aanwezig waren tijdens de laatste bijeenkomst.
Net als voorgaande jaren zijn studenten vooral te spreken over het enthousiasme en de kennis van de (gast)docenten, het interdisciplinaire karakter van het onderwijs, de innovatieve onderwijsvormen en de toegevoegde waarde van de geleerde vaardigheden in het leven na(ast) de universiteit. Als terugkerend verbeterpunt wordt genoemd dat studenten meer duidelijkheid willen omtrent de voor te bereiden literatuur, opdrachten en deadlines.
De Honours Classes bleken wederom een uitstekend format voor onderwijsontwikkeling. In 2021-2022 waren er zes nieuwe Bachelor Honours Classes.
In de nieuwe class Homo Ludens: Why We Play onderzoeken studenten het element ‘spel’ in relatie tot diverse onderwerpen zoals religie, welzijn en kunst. Het belang van spel wordt uitgelicht via experimentele en creatieve leervormen. Door middel van veldonderzoek gaan studenten op zoek naar spel in hun eigen wereld. Hun bevindingen presenteren zij in een video, toneelstuk of blog.
In de nieuwe Bachelor Honours Class Sustainability beyond frustration: saving the planet as an academic skill werken studenten samen met internationale experts aan concrete uitdagingen met betrekking tot klimaatverandering. Studenten ontwerpen een persoonlijk ontwikkelplan op het gebied van duurzaamheid en leren zo inzien dat ook zij invloed kunnen hebben op dergelijke grote problematiek.
In de Bachelor Honours Class Ritual Art and Cultural Heritage of Insular Southeast Asia leren studenten meer over de rituele kunst van inheemse volkeren in Insulair Zuidoost-Azië. Door middel van naar de les meegebrachte kunstobjecten en een bezoek aan het Museum Volkenkunde, biedt deze class een unieke kans om rituele kunst van dichtbij te bestuderen.
Dat onderwijs ontwikkeld in een Honours Class spin-off kan hebben in het reguliere onderwijs bewijst de ontwikkeling van de minor Question of Justice in Law, Literature and the Arts waarvoor de Bachelor Honours Class Recht, Literatuur en Film een inspiratiebron was.
Op verschillende manieren wordt in Honours Classes de praktijk naar binnen gehaald. Zo vertelt een curator in Ondernemerschap en psychologie wat we kunnen leren van falende bedrijven. In Beyond the boundaries of Healthcare en Ageing and Vitality wordt gewerkt aan maatschappelijke vraagstukken op het gebied van gezondheidszorg.
In sommige Bachelor Honours Classes krijgen studenten daadwerkelijk de kans om hun ideeën uit te voeren in samenwerking met stakeholders. Zo gaan studenten in de nieuwe class Rebuilding Education onder begeleiding van onderwijsexperts in groepjes aan de slag met het verbeteren van het onderwijs. Dit vak is meteen een prachtig voorbeeld van studentenparticipatie.
Bij het vaststellen van het aanbod voor 2021-2022 is expliciet aan docenten gevraagd om de vaardigheden te benoemen die studenten in hun class kunnen ontwikkelen. Deze zijn bovenaan de vakbeschrijvingen geplaatst in de studiegids. Er is hierbij zo veel mogelijk gebruik gemaakt van de lijst van 13 vakoverstijgende vaardigheden die universiteitsbreed zijn vastgesteld. Er zijn meerdere classes waarin vaardigheden de boventoon voeren. Enkele voorbeelden van dergelijke classes, die al jaren veel studenten trekken, zijn: Negotiation and Conflict Management, Flourishing: The science and Practice of Well-being en Creative Writing: Het verrassende nut van Fictie. In de nieuwe Bachelor Honours Class Designing your Life leren studenten met behulp van de Design Thinking-methode hun toekomst vormgeven. Studenten werken aan een vijfjarenplan en worden uitgedaagd om via journaling-opdrachten en netwerkgesprekken hun plan te toetsen en bij te schaven. Het doel van deze Honours Class is dat studenten met vertrouwen de toekomst tegemoet gaan.
Binnen de Bachelor Honours Classes komen met name de vaardigheden onderzoeken, analyseren, oplossingen genereren, projectmatig werken, samenwerken, mondeling en schriftelijk communiceren, presenteren, reflecteren en zelfstandig leren aan bod. Digitale vaardigheid, maatschappelijk bewustzijn en veerkracht zijn momenteel nog wat onderbelicht.
Het LDE Bachelor Honours Programme Sustainability beoogt een nieuwe, brede doelgroep van tweede- en derdejaars bachelorstudenten aan te spreken die zich voor één jaar willen verdiepen in het interdisciplinaire thema duurzaamheid. Het programma is ontwikkeld is samenwerking met het LDE Centre for Sustainability. In november 2022 is het programma gestart met 35 studenten, vanuit iedere universiteit ongeveer een gelijk aantal. Dit nieuwe programma voorziet duidelijk in een behoefte: met zo’n 150 aanmeldingen was de belangstelling voor het programma overweldigend.
Het programma bestaat uit een interactieve seminar-serie “Fundamentals” ( 5 EC) en een real-life project bij externe opdrachtgevers, de zogenaamde “Challenge” (10 EC). Het docententeam dat afkomstig is van de drie universiteiten biedt de studenten een introductie in allerlei aspecten van duurzaamheid zoals klimaatwetenschap, economie en sociologie. De studenten krijgen methoden aangeleerd om een bijdrage te kunnen gaan leveren aan verandering naar een meer duurzame wereld. In interdisciplinaire teams gaan ze vervolgens aan de slag om zelf impact te maken.
Het programma zal uitgebreid worden geëvalueerd en bij succes kan het aantal deelnemers groeien naar 60 (20 per universiteit).