Bachelorstudenten die meer willen en kunnen, kunnen zich halverwege hun eerste of bij het begin van hun tweede studiejaar aanmelden voor het Honours College (HC), een extracurriculair programma van (minimaal) 30 EC dat zij tot het einde van hun bacheloropleiding volgen. Elke faculteit biedt een HC-traject aan. Studenten kunnen zowel het traject van hun eigen faculteit kiezen als dat van de meeste andere faculteiten. In 2019 stroomden 452 studenten definitief in en wisten 274 studenten uit eerdere cohorten hun traject succesvol af te sluiten. De instroom is in 2019 heel vergelijkbaar met die van het jaar ervoor.
In 2019 heeft de implementatie van de in 2018 herziene HC-onderwijsvisie nog meer vorm gekregen. In het HC ligt nu de focus meer op persoonlijke ontwikkeling, het ontwikkelen van (specifieke) vaardigheden en het leren werken in een multi- of interdisciplinaire omgeving. Deze kenmerken werden uitgewerkt in de programma’s, eindtermen en leerdoelen van de HC-trajecten.
De Peer Review Commissie heeft begin 2019 een aantal aanbevelingen geformuleerd om het Honours College verder te versterken. De belangrijkste aanbeveling betrof de begeleiding van studenten. De commissie constateerde grote verschillen tussen faculteiten wat betreft de vorm, frequentie en kwaliteit van de begeleiding. De commissie adviseerde om vaste begeleidingsmomenten voor studenten in te bouwen in het programma. Inmiddels heeft de Honours Academy samen met de faculteiten fors ingezet op verbetering van de begeleiding van HC-studenten (zie hieronder).
De commissie was kritisch over de enigszins verschillende ingangseisen die door faculteiten worden gehanteerd. Tevens adviseerde zij om motivatie een grotere rol te laten spelen bij de selectie en om studenten vooraf bewust te maken van de werkdruk die met het HC gepaard gaat. De HC-breed geformuleerde uitstroomeis vond de commissie passend.
In de wervings- en selectieprocedure van de nieuwe studenten is in 2019 door de trajecten daadwerkelijk meer gelet op de motivatie van studenten. Bij de voorlopige toelating in het eerste jaar krijgen studenten sneller het voordeel van de twijfel. Uiteraard blijft belangrijk dat het voor deelnemers haalbaar moet zijn om aan het einde van de bacheloropleiding aan de uitstroomeis te kunnen voldoen.
Een derde set aanbevelingen betrof de facultaire samenwerking. De commissie adviseerde in te zetten op de ontwikkeling van cursussen over de grenzen van faculteiten heen. Dit komt de interdisciplinariteit ten goede. Tevens gaf de commissie ter overweging mee om het bovenfacultaire deel van het Honours College niet te beperken tot 5 EC maar uit te breiden bijv. in de vorm van bovenfacultaire projecten. Hoewel alle betrokkenen zeker de meerwaarde zien van interfacultair onderwijs blijkt het realiseren hiervan in de praktijk langzaam te verlopen. In de Bachelor Honours Classes zijn wel enkele mooie voorbeelden aan te wijzen (zie Honours als proeftuin).
De ruimte voor innovatie, experimenteren en de proeftuinfunctie kan naar het oordeel van de Peer Review Commissie in het Honours College nog beter worden benut. Daarbij dient ook aansluiting te worden gevonden bij de kwaliteitszorg: er lijkt nu een spanningsveld te ontstaan tussen de stevige kwaliteitszorg en de ruimte voor innovatie.
Het afgelopen jaar is flink ingezet op verbetering van de begeleiding van bachelor honoursstudenten.
Bij FSW is de coaching/begeleiding van de honoursstudenten geïntegreerd in het curriculum in de vorm van het vak ‘Personal and Professional Development’, met zowel individuele als groepscoaching. De begeleiders zijn in 2019 ook gaan werken met een vast inloopspreekuur.
FGW heeft een professionele coach ingehuurd die gesprekken heeft gevoerd met een deel van de studenten. Dit is helaas wel een kostbare vorm van begeleiding en er was niet genoeg tijd om met alle studenten van het Humanities Lab traject te spreken. De coach heeft een inventarisatie gemaakt van de vaardigheden waar studenten meer behoefte aan hebben. Hierbij staat omgaan met stress met stip op één.
Ook bij de andere trajecten waren er ontwikkelingen. Zo is in het HC Law de begeleiding minder vrijblijvend geworden met verplichte voortgangsgesprekken. In het HC Bèta and Life Science heeft de trajectcoördinator zelf de begeleiding meer ter hand genomen, omdat het systeem van het inzetten van vele verschillende HC-coaches uit het wetenschappelijk personeel niet goed genoeg werkte. Bij Archeologie was er afgelopen jaar helaas geen professor die als talentcoach voor het cohort optrad.
De aandacht voor de verbetering van de begeleiding van HC-studenten zal in 2020 worden voortgezet. De ervaringen die binnen de trajecten worden opgedaan worden gedeeld met als doel om binnen ieder traject tot een passend en goed werkend, maar ook een haalbaar en betaalbaar begeleidingssysteem te komen. Daarbij is het belangrijk dat de student wordt gestimuleerd en gesteund om regie te nemen over het eigen leerproces.
De ontwikkeling van vaardigheden is een belangrijke pijler van de HC-onderwijsvisie. Voor studenten is het nog niet bij alle vakken helder aan welke vaardigheden wordt gewerkt. De vakbeschrijvingen in de studiegids zullen op dit punt worden verbeterd. Ook zal er aansluiting gezocht worden met het universiteitsbrede project omtrent vaardighedenonderwijs.
Verder zal in 2020 de pilot met vaardighedentrainingen worden uitgebreid. Gezien de grote behoefte van studenten aan training op het gebied van persoonlijk welbevinden zullen twee workshops over weerbaarheid worden toegevoegd aan het aanbod en zullen de mogelijkheden voor uitgebreidere trainingen verkend worden.
In projectmatig onderwijs kunnen meerdere aspecten uit de onderwijsvisie samenkomen. In de eerste plaats biedt het studenten de gelegenheid vaardigheden zoals o.a. (multidisciplinair) samenwerken en communicatie, verder te ontwikkelen. Het werken aan een complex probleem stimuleert studenten om uit hun comfortzone te treden en zich te verdiepen in andere disciplines. Indien er externe partijen bij het project betrokken zijn noopt dit tot verkenning van de drijfveren en belangen van anderen en stimuleert hiermee het empathisch vermogen van de student. Kortom, projectmatig onderwijs kan het innoverend vermogen van de student aanzienlijk vergroten. Tevens kan door middel van onderwijsprojecten de interfacultaire samenwerking worden versterkt. In 2020 zal dan ook worden onderzocht in hoeverre projectmatig onderwijs, al dan niet in samenwerking met maatschappelijke partners, op meer plekken in het HC-curriculum geïntegreerd kan worden.
Het is in het Honours College nadrukkelijk de intentie om bovenstaande initiatieven vorm te geven in samenwerking met studenten. Er zal gekeken worden naar het opzetten van een onderwijsadviescommissie van studenten, die ingezet kan worden bijv. bij de ontwikkeling van nieuwe vakken of het vormgeven van het trainingsaanbod. Verder zal ook binnen de HC-Adviesraad aandacht gevraagd worden voor het thema studentparticipatie.
Als onderdeel van het Honours College volgen alle deelnemers verplicht een interdisciplinaire Bachelor Honours Class van 5 EC. In 2018-19 werd 438 keer een class afgerond door HC studenten. De Bachelor Honours Classes staan ook open voor gemotiveerde derdejaars studenten uit het reguliere onderwijs. In dit zelfde academisch jaar hebben 37 niet-HC-studenten een certificaat ontvangen voor het succesvol afronden van een Bachelor Honours Class. Ten opzichte van 2017-2018 is het totale aantal deelnemers gestegen (475 t.o.v. 445). Wel hebben minder niet-HC-studenten een class gevolgd. Een reden hiervoor lijkt te zijn dat er in het selectieproces meer gekozen is voor HC-studenten.
In 2018-19 vonden in totaal 37 Bachelor Honours Classes plaats. De classes werden goed geëvalueerd door studenten: gemiddeld een score van 8,0/10 op totaaloordeel van de class en een 4,1/5 op de vraag of de Honours Class een waardevolle toevoeging is aan het HC-traject. Deze laatste score is wel iets gedaald ten opzichte van vorig jaar. Studenten zijn vooral tevreden over de docenten van de Honours Classes (4,4/5). Docenten worden inspirerend en motiverend gevonden en weten een open sfeer te creëren in de les. Ook de verschillende werkvormen worden gewaardeerd en helpen studenten in de ontwikkeling van hun vaardigheden en de vergroting van hun kennis over andere vakgebieden en de praktijk. Wel hebben studenten behoefte aan duidelijkere instructies met betrekking tot de opdrachten en beter timemanagement door docenten, zodat alle onderwerpen voldoende aandacht krijgen en er ruimte overblijft voor discussie.
In eerdere jaren gaven studenten aan dat van sommige classes het niveau niet hoger was dan in hun reguliere studie en/of de studielast te laag. Met docenten van desbetreffende vakken zijn daarom afspraken gemaakt. Uit de evaluaties van 2018-2019 blijkt dat de moeilijkheidsgraad iets is gestegen (3,2/5 t.o.v. 3,1/5 vorig jaar). Op de vraag of de class intellectueel uitdagend was werd gemiddeld 3,9 gescoord. Dit is een lichte daling ten opzichte van het jaar ervoor (4,2/5). Studenten bleken in 2018-19 gemiddeld 3-5 uur per week te hebben besteed aan voorbereiding en zelfstudie naast de colleges. De studielast werd beoordeeld met 3,2/5 en is daarmee gelijk gebleven.
De Bachelor Honours Classes fungeren als proeftuin voor onderwijsinnovatie. Zowel inhoudelijk als didactisch zijn diverse vernieuwingen doorgevoerd. Deze staan beschreven onder ‘Honours als proeftuin'.
Op organisatorisch vlak is in 2018-2019 verder gewerkt aan grip krijgen op uitval. Het jaar ervoor was de uitval hoog (30%), met name voor aanvang van de classes (18%). De meest genoemde reden hiervoor is roosteroverlap met de reguliere bacheloropleiding. Daarnaast worden persoonlijke omstandigheden of andere extracurriculaire activiteiten als reden aangedragen. Om het aantal studenten dat een class succesvol afrondt te vergroten zijn in 2018-19 twee maatregelen genomen: er werden twee studenten meer geselecteerd dan het maximaal aantal deelnemers en voor populaire classes werd een wachtlijst gehanteerd. De uitval is in 2018-19 gedaald naar 21,6%, waarvan 16,2% voor aanvang en 5,4% gedurende de class. De getroffen maatregelen lijken dus effect te hebben.
Per september 2019 is universiteitsbreed een uniforme dagindeling ingevoerd. De Honours Classes worden zoveel mogelijk geroosterd vanaf 17:15. Tevens is het aanbod van classes als zomerschool gegroeid van vijf in 2018-19 naar zeven in 2019-20. Komend jaar zal moeten blijken of beide maatregelen de planning voor studenten hebben vergemakkelijkt.
De HA Honours Classes worden naast een schriftelijke vragenlijst ook geëvalueerd d.m.v. een panelgesprek tijdens de laatste bijeenkomst. Deze gesprekken worden geleid door een student-assistent. De studenten geven aan dat ze het erg prettig vinden om op deze manier te evalueren. Ook docenten geven aan dat zij de extra, meer verdiepende feedback uit deze gesprekken waarderen.
In de ontwikkeling van het aanbod Bachelor Honours Classes voor 2020-2021 wordt nadrukkelijk de input van studenten gevraagd. Onderwijsevaluaties en brainstormsessies zijn hiervoor bewezen goede instrumenten. Zo worden in 2019-20 op advies van studenten een nieuwe zomerschool over persoonlijk welbevinden, een class over Robot Law en een class over Augmented Reality aangeboden. Voor 2020 is de ambitie om nog een stap verder te gaan in studentparticipatie. Zo wordt een Bachelor Honours Class ontwikkeld waarin studenten hun eigen onderwijs gaan creëren.
De aandacht voor vaardighedenonderwijs in de Bachelor Honours Classes zal in 2020 worden gecontinueerd. Bovendien kan in de vakbeschrijvingen nog explicieter worden aangegeven welke vaardigheden worden getraind, zodat studenten daar een bewustere keuze in kunnen maken.
Omdat studenten in evaluaties opmerkten behoefte te hebben aan meer duidelijkheid over de instructies van opdrachten en toetsing zullen docenten handvatten en suggesties ontvangen om dit te verbeteren. Ter ondersteuning van docenten heeft de Honours Academy een syllabusformat ontwikkeld.
Voor de docenten van de Facultaire Honours Classes is het onlogisch dat er twee aanspreekpunten zijn voor de organisatie van hun Class (de facultaire honourscoördinatoren en het bureau van de Honours Academy). In 2019 is gekeken naar een manier om dit efficiënter te organiseren. In 2020 zal voor een aantal faculteiten met een nieuwe werkwijze worden gestart, waarin het bureau van de Honours Academy het centrale aanspreekpunt voor de organisatorische zaken zal zijn.